تشدید تنشها میان ریاض و قطر
کاسه صبر عربستان لبریز شده است
تلاشهای قطر برای نزدیکی به اخوانیها، رقابت بین عربستان سعودی و قطر را افزایش خواهد داد و پایان این رقابت به رویارویی سنی- سنی در منطقه منجر خواهد شد.

گروه جهان- گزارشهای جسته و گریخته از بالا گرفتن اختلافات عربستان و قطر حکایت دارد و ریاض که از رفتارهای قطر در کشورهای مصر و یمن به ستوه آمده، از شورای همکاری خلیج فارس خواسته تا دوحه را محکوم کند.
خبرگزاری فرانسه گزارش داده، نشست سهگانه عربستان، کویت و قطر که اوایل هفته جاری در ریاض برگزار شده پس از درخواست ریاض از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار شده است. تنشها چنان است که صباح احمد الصباح، امیر کویت، لازم دانسته میان این دو کشور میانجیگری کند تا این نشست بینتیجه پایان نیابد.
اختلاف با برادر بزرگتر!
قطر که تا نیمه اولین دهه هزاره سوم همچنان در سایه رشد قارچی امارات قرار داشت حرکت به سوی توسعه را با احتیاط آغاز کرد. این کشور با تنها دو میلیون جمعیت، بلندپروازیهای زیادی دارد و اینک نه تنها یک قدرت تعیینکننده منطقهای که در ردیف تاثیرگذارترین کشورها در روند مناسبات جهانی به شمار میرود و حتی همپای عربستان داعیه رهبری جهان عرب را دارد و با ریاض بر سر این مسئله به شدت رقابت میکند.
در این میان سیاستهای دوحه در مصر است که کاسه صبر عربستان را لبریز کرده است. هم اکنون عربستان از اقدام ارتش مصر در برکناری مرسی استقبال و کمک پنج میلیارد دلاری به دولت جدید این کشور ارائه کرده اما قطر که حامی اصلی مرسی است، از سرنگونی وی ابراز ناخرسندی کرده است. علاوه بر آن در کشورهایی مانند عراق، سوریه و لبنان که این روزها دچار بحران هستند، قطر به شدت با عربستان رقابت دارد.
بهاین معنا که برخی ازگروهها را عربستان حمایت مالی و تسلیحاتی کرده و برخی دیگر را قطر. در نتیجه عربستان به شدت از سیاستهای قطر ناخشنود است. شاید به همین دلیل است که عربستان در نخستین پیامی که به امیر جدید قطر فرستاد، اظهار امیدواری کرد از این پس قطر در چارچوب سیاستهای شورای همکاری خلیج فارس عمل کند. این بهآن معناست که از این پس قطر حد و اندازه خود را بشناسد و با عربستان سعودی به عنوان برادر بزرگتر خود همکاری کند و تصمیمات شورای همکاری خلیج فارس را بپذیرد و فراتر از حد خود بلندپروازی نکند.
رقابت برای کسب حوزههای جدید نفوذ
نکته مهم در این میان اختلاف شدید دوحه با عربستان سعودی در شورای همکاری خلیج فارس است. در اجلاس شانزدهم سران شورای همکاری خلیج فارس، اختلاف عربستان و قطر بر سر انتخاب دبیرکل شورای همکاری شدت گرفت. هر یک از دو کشور قطر و عربستان دو نفر را داوطلب این سمت کرده بودند که نماینده عربستان «ابراهیم حجیلان» با پنج رأی موافق در مقابل رأی مخالف قطر به عنوان دبیرکل شورا برگزیده شد. امیر قطر در اعتراض به انتخاب نماینده عربستان به عنوان دبیرکل شورا اجلاس پایانی را تحریم و اعلام کرد، هر اجلاسی که حجیلان سعودی در آن حضور داشته باشد، توسط کشور قطر تحریم خواهد شد که این موضوع به منزله خروج موقت قطر از شورای همکاری تلقی شد.
این مسائل باعث شده تا کارشناسان و سیاستمداران عرب نسبت به سرنوشت شورای همکاری خلیج فارس ابراز نگرانی کنند. بهطوری که پس از آخرین نشست اخیر سهجانبه عربستان، کویت و قطر در ریاض، منابع آگاه کویتی اعلام کردند، اختلاف عربستان و قطر از جمله درباره تحولات مصر انسجام شورای همکاری خلیج فارس را تهدید میکند. این منابع با ابراز نگرانی درباره تأثیر سوء اختلافهای ریاض و دوحه بر انسجام شورای همکاری خلیج فارس گفتهاند که صفبندیها در این شورا در حال شدت گرفتن است و درباره تحولات مصر، دیدگاه امارات به عربستان و دیدگاه عمان نیز به قطر نزدیک میشود.
اخوانیها، مرکز ثقل رقابت
پایگاه خبری میدل ایست آنلاین چندی پیش در تحلیلی به قلم «انس محمود شیخ مظهر»، تحلیلگر عراقی، نوشت: «قطر با وجود وسعت کوچک و امکانات محدود از جمله کشورهایی است که تلاش میکند، نقشی اساسی در تحولات منطقهای بازی کند و این استراتژی یا سیاستی نیست که پس از بروز انقلابهای عربی در سر مقامهای قطری افتاده باشد، بلکه چنین اندیشهای سالهاست که در سیاستهای قطر دیده میشود. در این میان، بهار عربی فرصت مناسبی بود چرا که با روی کار آمدن جریانهای اسلامگرا در کشورهای عربی و تقسیم قدرت بین اخوان المسلمین و سلفیها، قطر سیاست نزدیکی به اخوانیها را در پیش گرفت، زیرا این جماعت در جهان عرب جایگاهی بالاتر و موقعیتی بهتر از سلفیها داشتند با تلاش قطر برای نزدیک شدن به اخوانیها و حضور عربستان سعودی راکه حامی مطلق سلفیها در منطقه به شمار میآید به شدت عصبانی کرده است.» شاید به دلیل همین صفبندی عربستان و قطر است که کارشناسان بر این باروند که روابط سلفیها و اخوانیها در آیندهای نه چندان دور تحت تاثیر این تنش قرار گرفته و منطقه را ناآرام خواهد کرد. چرا که تلاشهای قطر برای نزدیکی به اخوانیها، رقابت بین عربستان سعودی و قطر را افزایش خواهد داد و پایان این رقابت به رویارویی سنی- سنی در منطقه منجر خواهد شد.